adam haklı beyler: Charles Fourier

Charles Fourier, Marx ve Marxism öncesinin adı Owen ve Saint Simon ile beraber anılan 3 önemli (ütopyacı) sosyalistinden biri. Bugün -Marxismin haklı şöhreti nedeniyle- isimleri pek anılmasa da, yaşadıkları dönemin önemli politik kanaat önderlerinden biri Fourier. Ütopyacılar, 19. yüzyıl'ın ilk yarısında , özellikle de Amerika kıtasında, ciddi sayıda takipçi buldular. Öyle ki Kuzey Amerika'nın Ohio, Indiana ve Texas gibi karasal / taşra bölgelerinde Owencı ya da Fourierci topluluklarda yaşayan insan sayısı yüz binleri bulmuştu.

New Jersey Phalanx'ı

İnsan doğasının tanrısal bir iyilik taşıdığına inanan Fourier'in hesapladığı kadarı ile 810 farklı karakter tipi vardı. İdeal topluluklar (Fourier el birliği ile çalışan bu topluluklara phalanx demişti), bütün bu karakter tiplerini ihtiva edecek biçimde 1620 kadın ve erkekten oluşmalıydı. Filozof gelecekte yaklaşık 6 milyon phalanx'ın dünya üzerinde gevşek bir Kongre yapısına bağlı biçimde yaşamını sürdürüceğini öngörüyordu ( yani ideal insan nüfusu tahmini 9.720.000.000 ). Saçma mı geldi? O zaman şunu dinleyin ; 1843-1858 yılları arasındaki 15 senelik süre zarfı içerisinde yalnızca Kuzey Amerika'da, gönüllüler tarafından 40 phalanx kuruldu. İdeal phalanx'lar düşünürün Phalanstere dediği organik, büyük yapılar / köyler içerisinde yaşayacaktı.





işte bir Phalanstre planı. Fourier'in bu köy-yapı'ları dört katlı binalardan oluşacatı. Herkesin yeteneği kadar çalışıp ödüllendireceği bu toplumlarda, varsıllar 4. katta yaşayacak, düşük gelirliler ise aynı yapıda ancak bahçe katında ikamet edeceklerdi.




Fourier'e göre insan dünya üzerinde 80.000 sene varlığını sürdürecek, bunun yaklaşık 8.000yıllık kısmı varlık ve mutluluk içerisinde geçecekti. Bu dönemi "Perfect Harmony" diye isimlendirdi. Perfect Harmony döneminde, dünyanın yörüngesinde 6 farklı ay bulunacak, Kuzey Kutbu Akdeniz'den daha sıcak olacak, okyanuslar tuzunu yitirip limonataya (evet limonata!) dönüşecek, kadınlar aynı anda 4 koca/sevgili sahibi olabilecek, dünya üzerinde 37 milyon Homeros ayarında şair, 37 milyon Newton kıvamında matematikçi, 37 milyon Moliere düzeyinde oyun yazarı yaşayacaktı... Ne malum, belki de gerçekten öyle olur?


Can sıkıcı derecede didaktik bir dille yazdım, farkındayım. Fakat, elimden başka birşey gelmez. Fourier'i bir köşeye not etmekti amacım; en olmadık ütopyaların dahi binlerce savunucusun olabileceğini, insanlığı güzel bir geleceğin beklediği umudunun hep yaşadığını, taraftar bulduğunu unutmamak için...